اسباب بازی
اسباب بازی که وسیله‌ای برای بازی و سرگرمی است، از زمان‌های بسیار دور تا به امروز شکل‌های مختلفی به خود گرفته است و روز به روز با پیشرفت تکنولوژی این وسایل نیز پیشرفته‌تر شده‌اند تا بتوانند کودکان نسل‌های مختلف را به خود مجذوب نمایند. اما نقش اسباب بازی بر کودکان چیست؟
اسباب بازی‌ها به قدری برای کودکان جذاب هستند که می‌توان ریشه آنها را به ما قبل از تاریخ ارتباط داد. در زمان‌های قدیم اسباب بازی‌ها به دستان خود کودکان ساخته می‌شدند؛ اما این روزها دیگر خبری از اسباب بازی‌های دست‌ساز که توسط کودکان ساخته می‌شدند؛ نیست و بسیاری از کارخانه‌های اسباب بازی این وسایل را تولید می‌کنند. حتی بسیاری از بازی‌های امروزی شکل مدرن‌تری به خود گرفته‌اند از این‌رو کودکان در سنین کم با بازی‌های مجازی و کامپیوتر آشنا می‌شوند.
اما هدف از ساخت اسباب بازی‌ها چیست و این وسایل چه تاثیری بر روی رفتار کودکان دارند؟ در این مقاله قصد داریم تا به نقش اسباب بازی بر کودکان بپردازیم و بدانیم که چه اسباب بازی‌هایی برای کودکانمان مناسب هستند.
نقش اسباب بازی بر کودکان
همانطور که می‌دانید بازی و سرگرمی فقط مختص کودکان نیست؛ علاوه بر کودکان افراد در سنین بالا نیز به این نوع سرگرمی‌ها و بازی‌ها علاقه دارند؛ به همین دلیل بازی‌های زیادی با توجه به سن افراد طراحی شده است.
اما هدف از ساخت اسباب بازی رشد و شکوفایی استعدادهای کودکان است. جنب و جوش و تحرک و بازی کردن در کودکان یکی از مهمترین ویژگی‌هایی است که یک کودک باید از آن بهره‌مند باشد. از این جهت وسایل و اسباب بازی‌هایی که در اختیار کودکان قرار می‌گیرند؛ بسیار تاثیر مستقیمی بر روی رشد ذهنی و افزایش مهارت‌های حرکتی آنها دارند. اسباب بازی‌ها به خاطر سرگرمی که ایجاد می‌کنند می‌توانند برای کودکان جذاب باشند به همین دلیل است که کودکان بارها و بارها سراغ یک اسباب بازی رفته و با استفاده از آنها لذت بیشتری را تجربه می‌کنند.
به طور کلی نقش اسباب بازی بر کودکان قابل انکار نیست. اسباب بازی‌ها به دو دسته اسباب بازی سازمان یافته و اسباب بازی سازمان نیافته تقسیم می‌شوند. اسباب بازی‌های سازمان یافته برای کار مشخصی تولید شده‌اند. جغجغه و دیگر وسایلی که به تخت کودک آویخته می‌شوند، از جمله اسباب بازی‌های سازمان یافته هستند. اما اسباب بازی‌هایی چون: مهره‌های رنگی که باید از داخل آنها نخ رد شود و یا جورچین‌ها از جمله اسباب بازی‌های سازمان نیافته به حساب می‌آیند.
اسباب بازی‌ها را امروزه می‌توان به انواع مختلفی تقسیم کرد که هر یک برای جنسیت و سنی خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند. هر اسباب بازی که بتواند باعث پرورش عاطفی، جسمی، اجتماعی و فکری در کودک شود و به دنبال آن احساسات کودک را بیان کند و موجب تخلیه استرس‌های عصبی کودک شود، اسباب بازی مفید برای کودک است. در واقع کودک با بازی کردن با این اسباب بازی‌ها، دنیا را بیشتر درک کرده و با محیط اطراف خود کنار می‌آید.
دسترسی سریع: خرید تاب و سرسره کودک
اسباب بازی نقش موثری در رشد شخصیت کودکان دارد که از جمله آنها می‌توان به رشد اجتماعی، رشد تربیتی، رشد هوشی، رشد فیزیکی، رشد زبانی، آشنایی با مفاهیم و درمان از طریق بازی اشاره کرد.
رشد اجتماعی: کودکان با برقراری ارتباط در یک بازی و توافق بر سر قوانینی که برای این بازی تعیین می‌کنند، رشد اجتماعی را می‌آموزند و هم زمان با یادگیری بازی‌های گروهی، همکاری و رقابت در بازی را آموزش می‌بینند.
رشد تربیتی: کودکان در بازی یاد می‌گیرند که اسباب بازی‌هایشان را در اختیار دوست خود قرار دهند که این موجب آموزش رفتارهایی چون: درست‌کاری، امانت‌داری و مهربانی در کودکان می‌شود.
رشد هوشی: کودکان در زمان بازی درباره خود و جهان پیرامون و اطرافیان مفاهیم مهمی را یاد می‌گیرند و می‌آموزند که چگونه با مسائل پیش آمده رو به رو شده و آنها را حل نمایند.
رشد فیزیکی: با استفاده از اسباب بازی‌ها کودکان مهارت‌هایی چون: پرت کردن، چرخیدن، حفظ تعادل و غیره را می‌آموزند.
رشد زبانی: بازی موجب می‌شود که کودکان با دوستان خود ارتباط برقرار کرده و از آنها کلمات جدید، شعرها و داستان‌های زیادی را از یکدیگر یاد بگیرند.
درمان از طریق بازی: کودکان با بازی کردن می‌توانند احساساتی چون: شادی، نگرانی، ترس و غیره را بیان کنند و انرژی خود را با بازی کردن خالی نمایند و استرس و پرخاشگری را در خود از بین ببرند.
آشنایی با مفاهیم: با بازی کردن کودکان می‌توانند مهارت‌هایی چون: حفظ کردن و دقت را یاد بگیرند. با یادگیری رنگ‌ها، اعداد، شکل و سایز اسباب بازی‌ها سطح فکری آنها نیز بالا می‌رود.
بیشتر بخوانید: تاثیر موسیقی بر کودکان
انواع اسباب بازی
اسباب بازی‌ها انواع مختلفی دارند که می‌توانند شامل بازی‌های انفرادی، بازی‌های هیجان‌انگیز، بازی‌های خیالی و بازی‌های خلاقانه فکری باشند. هر یک از این اسباب بازی‌ها می‌توانند ذهن کودکان را در برابر درک برخی احساسات و عواطف رشد دهند. نقش اسباب بازی بر کودکان بی‌شمار است. اسباب بازی‌های فکری و آموزشی بهترین نوع اسباب بازی برای کودکان هستند زیرا می‌تواند مزایای زیر را برای کودک به همراه داشته باشند:
- پرورش خلاقیت خیال‌پردازی
- رشد مهارت‌های احساسی و اجتماعی
- بهبود تمرکز
- رشد و تکامل مغز و توانایی‌های ذهنی
- تقویت توانایی حل مسئله
- تقویت حواس پنجگانه
رعایت ایمنی در تهیه اسباب بازی
یکی از مواردی که در زمان تهیه اسباب بازی برای کودکان باید بسیار به آن توجه شود، بی‌خطر بودن آنها است. برای مثال: اسباب بازی‌هایی که دارای قطعات کوچکی هستند، برای نوزادان به هیچ وجه مناسب نیستند و می‌توانند خطراتی را برای آنها داشته باشند. بهتر است که برای این سنین از اسباب بازی‌هایی که قابل شستوشو بوده و نرم و نشکن هستند، استفاده شود.
همچنین برای کودکان بالای دوسال اسباب بازی‌هایی مناسب هستند که باعث تحرک کودک شوند. کودکان در این سنین برای کشف اسرار درون اسباب بازی و از روی کنجکاوی آنها را می‌شکنند. اسباب بازی که برای این کودکان نیز در نظر گرفته می‌شود، باید مناسب با رفتارهای کودک باشد تا خطری کودک را تهدید نکند. برای این سنین مکعب‌هایی که داخل هم جفت می‌شوند و اسباب بازی‌هایی که درپوشی پیچی دارند، اسباب بازی مناسبی هستند.
دسترسی سریع: استخر توپ و آب
اسباب بازی‌های مضر
تا این قسمت از مقاله درباره فواید اسباب بازی و نقش اسباب بازی بر کودکان صحبت کردیم. اما باید گفت که برخی از اسباب بازی‌ها نیز می‌توانند نتیجه‌ای معکوس بر روی کودکان بگذارند. برای مثال: برخی از برنامه‌های رایانه‌ای و یا اسباب بازی‌هایی مانند: تفنگ، شمشیر و… می‌توانند بر روی ساختار شخصیتی کودک اثرات منفی گذاشته و این بازی‌های خشن موجب گردند تا شخصیتی منفی در کودک به وجود آید.
سخن پایانی
در این مقاله با نقش اسباب بازی بر کودکان آشنا شدیم و دانستیم که اسباب بازی باید با توجه به علاقه توانایی ذهنی و رشدی کودک و همچنین مناسب با سن کودک تهیه شود تا بتواند استعداد کودک را شکوفا نماید. در بالا اشاره کردیم که ایمنی اسباب بازی از جمله مواردی است که باید به آن بسیار توجه شود تا به کودک شما آسیبی نرساند.
